Houd er rekening mee dat dit geschreven is met de Britse en Nederlandse nationaliteitswetten in gedachten. Voor andere landen dan Nederland kunnen er andere gevolgen zijn, of geen.

Te gek nieuws!
Per 01 juli 2021 heeft de British Nationality Act (Citizenship) een kleine maar belangrijke update gehad. Voor velen eigenlijk een hele leuke en positieve update. Voor details verwijs ik naar het uitstekende artikel van John Vassiliou, onderstaande link. Maar in het kort, wat betekent het? Welnu, het is een overgangsregeling om ervoor te zorgen dat kinderen van EU-burgers die geboren zijn na 01 juli ’21, maar waarvan de ouders nog niet zijn verwerkt en hun Settled Status krijgen na de geboorte van het kind, automatisch Brits zijn op het moment dat de ouders de Settled Status krijgen. Automatische nationaliteit/staatsburgerschap voor baby’s na de geboorte.

Recent een baby gekregen?
Velen zullen dit toejuichen omdat het kind geeft die veel EU-ouders willen veiligstellen. De automatische nationaliteit van twee buitenlandse ouders (waarvan er minstens één EU Settled Status moet krijgen) kan echter ook later in het leven tot problemen leiden. Waarom, vraag je je af, is dit niet geweldig!?

Ja, het is geweldig als je beseft wat er is gebeurd en wat het betekent. Sommige EU-onderdanen zullen zich misschien niet realiseren dat hun kind op deze manier Brits zal zijn/worden. Ze kunnen zelfs van mening zijn dat ze Settled Status willen maar niet het Britse staatsburgerschap. Ze zijn misschien zelfs bezig met de voorbereidingen om terug te keren naar hun eigen land of een ander land. We horen van veel dergelijke plannen en zien verhuizingen. Of ze zullen op de lange termijn in het VK blijven, maar geen Brits staatsburgerschap willen. Ze kunnen dan denken dat hun kind, geboren voordat ze de Settled Status kregen, net als de ouders niet Brits is.

Home Office op de bal?
Natuurlijk hopen we dat op het moment dat ze de Settled Status voor hun kind vragen de Britse regering hen dit zou weigeren en zou uitleggen dat hun kind al Brits is. Zal Home Office dit goed doen? Dus, laten we ons voorstellen dat Home Office hier de bal laat vallen, surprise surprise! Of dat het gezin verhuist voordat ze Settled Status voor het kind aanvragen. Ze realiseren zich dan niet dat het kind Brits is. Het staatsburgerschap/nationaliteit is een status en dubbele status is niet altijd even duidelijk. Het kind groeit op met de gedachte dat ze in het VK zijn geboren, maar niet Brits zijn. Deze misvatting kan hen leven later negatief beïnvloeden.

Automatisch andere nationaliteit erbij als kind
De meeste landen hebben er geen probleem mee dat kinderen bij hun geboorte automatisch een andere nationaliteit krijgen, of zelfs later als ze nog minderjarig zijn. Automatische dubbele nationaliteit voor kinderen wordt door de meeste landen geaccepteerd, zelfs door veel van de moeilijkere en strengere landen. Maar toch, je moet dit van het betreffende land controleren! Vergeet niet dat dubbele nationaliteit betrekking heeft op twee nationaliteitswetten. Dat het ene land het accepteert en geeft, betekent niet altijd dat het andere land dat ook doet.

Het Nederlands voorbeeld
De Nederlandse nationaliteitswet gaat zelfs niet in op automatisch een andere nationaliteit krijgen met betrekking tot kinderen, het wordt gewoon geaccepteerd… totdat ze volwassen zijn. Nu, op 18-jarige leeftijd, is hun dubbele nationaliteit ineens niet meer geheel acceptabel. Ja, volgens de huidige wet kunnen ze hun dubbele nationaliteit behouden zolang ze willen, maar alleen als ze bepaalde juridische stappen ondernemen waarmee ze waardering tonen voor hun Nederlandse nationaliteit. Bijvoorbeeld door een nieuw Nederlands paspoort te krijgen. Ik doel hiermee natuurlijk op de gevreesde en beruchte Nederlandse 10-Jaren Klok en het daaruit voortvloeiende risico van verlies van de Nederlandse nationaliteit.

Stel je voor dat dit kind opgroeide met de gedachte dat het alleen Nederlands is. Het verhuisde bvb na de geboorte naar Nederland waar het opgroeide. Op een bepaalde leeftijd willen ze, zoals veel jonge avonturiers, misschien wat meer van de wereld ontdekken. Ze kunnen een jaar lang met een rugzak de wereld rondreizen, of ze kunnen uit nieuwsgierigheid naar het VK verhuizen, of naar Australië voor zijn stranden en spinnen, de VS om geweren te schieten, de Malediven om te leren duiken in de hitte, of in Canada op een boederij bevriezen… Ze kunnen het zo leuk vinden en besluiten te blijven. Voor ze het weten zijn er een aantal jaren verstreken.

De harde werkelijkheid!
Het is niet ongewoon dat dit gebeurt. Ik ben een aantal van dergelijke gevallen tegengekomen. Bijvoorbeeld, broers en zussen die in Nederland opgroeiden en dachten dat ze alleen Nederlanders waren. Maar in feite hadden ze ook een andere nationaliteit door een van hun ouders die traumatisch is overleden toen de kinderen nog heel jong waren. Het gezin hield toen geen rekening met de andere nationaliteit en de kinderen waren zich niet bewust van de andere nationaliteit toen ze volwassen waren. Een van de broers en zussen verhuisde naar een niet-EU-land en dacht er niet aan toen het Nederlandse paspoort verliep. Met Permanent Residency in het gastland was het Nederlandse reisdocument niet nodig en kon later wel een ander worden verkregen. Verkeerd!, de Nederlandse autoriteiten concludeerden dat de persoon door de andere nationaliteit de Nederlandse nationaliteit had verloren. Helaas! onbewust en onbedoeld verlies.

Het Nederlandse Windrush Schandaal variant
We mogen dan klagen over het Britse Home Office en Windrush-schandaal, maar Nederland heeft soortgelijke problemen met Nederlandse expats en migranten buiten Nederland. Het heeft geen exacte cijfers omdat men het niet precies kan meten, maar de overheid zelf schat dat jaarlijks ongeveer 2000 Nederlanders hun nationaliteit verliezen. Sinds de grote update van de nationaliteitswet van 1985 zijn dat er tot op heden ongeveer 72.000. En we kunnen stellen dat dit zelfs een veilige schatting is, het is waarschijnlijk veel hoger. De Nederlandse overheid legt de verantwoordelijkheid hiervoor uiteraard bij de burger. U moet de wet kennen, onwetendheid is geen excuus. De overheid gaat nog steeds voorbij aan het advies van de Nationale ombudsman, die meldde dat de staat wel degelijk de plicht heeft om zijn burgers te informeren over de risico’s en hen te beschermen tegen zulke drastische gevolgen.

Vriendelijke Waarschuwing
Nou, over dat onderwerp kunnen we nog wel even doorgaan. Maar laten we concluderen dat als uw kind de Britse nationaliteit zou kunnen hebben, u er goed aan doet om dit te beseffen en de implicaties voor nu of later. Voor Nederlanders laat dit dan een vriendelijke waarschuwing zijn om dit in de gaten te houden. En ook, als u een dubbele nationaliteit heeft, blijf op de hoogte van toekomstige wijzigingen in de respectieve nationaliteitswetten. Toen de Nederlandse overheid in 2003 stilletjes de voorwaarden van de 10-Jaarklok veranderde van een versie 2 naar een versie 3, zonder dat mensen zich dat realiseerden, waren er in 2013 tienduizenden die hun Nederlandse nationaliteit verloren.

Deze kleine gunstige wijziging in de Britse Nationaliteitswet zal er natuurlijk niet toe leiden dat tienduizenden nieuwe baby’s later in 28 jaar (18+10) de Nederlandse nationaliteit verliezen. Maar elk ongewild en onbewust verlies is er eentje te veel. Daarnaast hebben we u hopelijk laten zien dat dubbele nationaliteit weliswaar iets positiefs is, maar dat u zich er wel van bewust moet zijn wat het nu en later praktisch betekent voor u, uw kind. Hoewel velen hopen dat landen als Nederland vroeg of laat hun nationaliteitsrecht echt zullen moderniseren, kan een toekomstige verandering ook de andere kant op gaan en de zaken nog restrictiever maken.

Verdere leesvoer (in het Engels)
British citizenship for children whose parents miss the EU Settled Status deadline.