Voor (oud-)Nederlanders die (ook) een andere nationaliteit hebben is het goed om te weten dat vandaag de nationaliteitswetgeving (Rijkswet op het Nederlanderschap RWN) is veranderd. Zo is de verlies van nationaliteit mogelijkheid via de zogenaamde 10-Jaren Klok versie 3 in een 13-Jaren Klok versie 1 veranderd. En ook is de EU Tjebbes evenredigheidstoets en retrospectief terugkrijgen van de nationaliteit nu formeel in de wet geschreven als een Optie mogelijkheid.

Zoals ik al eerder schreef zijn het kleine veranderingen, maar voor sommigen zijn deze erg belangrijk.

Van 10- naar 13-Jaren Klok
Op onze Klokken info pagina vind U uitleg over wat dit betekent mbt de nu 13-Jaren Klok, verlies van nationaliteit door RWN Artikel 15 lid 1c.

Tjebbes, EU, en Evenredigheidstoets
Wat verandert er voor deze mogelijkheid om retrospectief je nationaliteit terug te krijgen. Niet veel. Wel is er enigszins nog wat onduidelijkheid over onder andere de kosten.

De evenredigheidstoets zou volgens het Europese Hof van Justitie (Tjebbes uitspraak onder 43) bij een paspoortaanvraag gedaan moeten worden. Een paspoort aanvraag kost €144,60 (volwassenen buitenland). Nu dat er een aparte Optie procedure is gecreëerd adviseert het IND dat de kosten daarvoor €200 zijn. Die komen er dus vanaf vandaag (01 Apr. ’22) er misschien nog bij. Ook was het al eerder mogelijk om de evenredigheidstoets bij een Verklaring van Nederlanderschap aan te vragen, €30. Hoe dan ook, als het nu dus inderdaad een optelsom wordt dan is het een stuk duurder. Daarnaast is er natuurlijk de vraag en overweging of dit wel aansluit bij de Tjebbes uitspraak die stelt dat de evenredigheidstoetsing bij een paspoortaanvraag overwogen moet worden. Daarbij was geen sprake van extra voorwaarden die meeliften via de Optie procedure. Wel zien we dat men bij aanvraag om vrijstelling van de optiegelden kan verzoeken. Er zijn hier nog geen richtlijnen over bekend, maar we hopen dan ook dat het geen optelsom wordt en dat de kosten voor een verklaring van Nederlanderschap of paspoort betekenen dat de additionele optiekosten inderdaad worden kwijtgescholden.

Meer documentatie?
Naast de mogelijke meerprijzen wordt U per 01 April 2022 ook gevraagd om een extra Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG), een pasfoto, een een bewijs van legaal verblijf in het land waar u de aanvraag doet. Dit was tot op heden niet noodzakelijk. Omdat de voorwaarde van VOG relateert aan de al bestaande Optie procedure en wetgeving onder Artikel 6 lid 4:

“Zij weigert de bevestiging indien op grond van het gedrag van de persoon, die de verklaring betreft, ernstige vermoedens bestaan dat hij gevaar oplevert voor de openbare orde, de goede zeden of de veiligheid van het Koninkrijk, tenzij volkenrechtelijke verplichtingen zich daartegen verzetten.”

Daarbij is onze vraag waarom dit bij deze Optie ook van toepassing zou zijn. Immers zijn er via de rechtsuitspraken mbt Tjebbes er “volkenrechtelijke verplichtingen die zich daartegen verzetten”. Als men binnen of buiten Nederland een studieschuld, belastingschuld, boete, taakstraf of anderzijds zou hebben dan staat de mogelijke afwijzing daardoor in contrast met de Tjebbes en daarop volgende uitspraken. De toetsing gaat namelijk om de periode (ex-tunc) van verlies, het verliesmoment. De nationaliteit dient ook retrospectief te worden teruggegeven. Een afweging over huidig gedrag, eventuele verkeersboetes, staat daar haaks op. Ook met de evenredigheidstoetsingen die tot heden zijn uitgevoerd was dit geen overweging, waarom nu dan wel? Het kan zijn dat de overheid dit verkeerd heeft geadviseerd/geïmplementeerd en dit kan misschien nog veranderen.

Een bewijs van legaal verblijf in het land waar u de aanvraag doet is ook nieuw. Ook dit staat los van de evenredigheidstoets en komt waarschijnlijk voort uit de paspoortaanvraag buiten Nederland procedure. Wat nou als je ergens illegaal in een (derde) land woont. Ben je dan de pineut? Ja en nee. In principe wordt die vraag bij een paspoortaanvraag gesteld om zo via een verblijfsvergunning van het land uit te sluiten dat U de nationaliteit van dat land heeft (aangenomen) en zo de Nederlandse nationaliteit misschien heeft verloren. Zo lopen mensen die dit proberen te verbergen en verzwijgen tegen de lamp.

Maar, als U inderdaad illegaal bent dan staat dit los van het feit dat U wel recht heeft op een paspoort, of de evenredigheidstoets en procedure. Echter moet U dan op andere wijze bewijzen dat U niet de nationaliteit van dat land hebt aangenomen, dat kan vaak, maar soms erg erg moeilijk. En voor de voormalig-Nederlander die zich in de unieke en onwaarschijnlijke, maar mogelijke, situatie bevindt van illegaal verblijf in Nederland, ook daar moet deze procedure toch nog mogelijk zijn. Echter zijn er dan waarschijnlijk andere praktische moeilijkheden die opgelost moeten worden. Dit soort situaties benodigt wat meer onderzoek en daar komen we nog op terug.

Hoe ziet de veranderde procedure eruit?

0. Bereid U goed voor met de juiste bewijsstukken, en een aan te raden bijgevoegde brief met uitleg. U stelt dus dat met het verlies van de Nederlandse nationaliteit ook Uw EU rechten heeft verloren en dat het in Uw situatie onredelijk/onevenredig was. Het gaat dus hier niet over Uw bindingen met Nederland. Het is hier zaak dat U goed weet wat U laat zien en vertelt. Sommige details en bewijsstukken kunnen tegen U gebruikt worden, of verwarring veroorzaken. Juridisch advies voor de aanvraag (bij ons of wie dan ook) is aan te raden.

1. Afspraak maken bij een bevoegde instantie
   In dit geval of een diplomatieke of consulaire post in het buitenland (Ministerie van Buitenlandse Zaken), een Nederlandse (grens)gemeente, IND Bonaire, Sint Eustatius of Saba (BES), of het Kabinet van de Gouverneur op Curaçao, Aruba of Sint Maarten.
2. Bij de afspraak levert U de Optieverklaring, bewijsstukken en Uw brief in. U ondertekent alles pas bij de afspraak. U betaalt de nodige kosten of vraagt vrijstelling.
3. De bevoegde instantie kijkt goed naar Uw bewijsstukken (mogen we hopen) en neemt de optieverklaring in (en ondertekent deze). U moet op de beslissing wachten. Dit kan tot 13 weken duren, men kan dat eenmalig verlengen met nog eens 13 weken.
4. De verklaring wordt hoogstwaarschijnlijk voor advies doorgestuurd naar het IND. Zie notitie bij 6.
5. Het IND onderzoekt de bewijsstukken en overweegt Uw brief en geeft advies uit naar de bevoegde instantie. Hierbij wordt dus overwogen of Uw bewijsstukken wel geaccepteerd kunnen worden, en of deze met verwijzing naar de wetgeving U wel of geen gelijk geven.
6. De bevoegde instantie maakt formeel zelf de beslissing. In de wetgeving staat “vraagt de autoriteit advies aan Onze Minister” van Justitie (IND). Het advies van het IND kan echter genegeerd worden (met een goede reden). Zo adviseert justitie “De bevoegde instantie is niet verplicht het advies van de IND te volgen en kan er, gemotiveerd, van af wijken”.