Ik schreef afgelopen week over mijn mening over de coalitie en de overeenkomsten tot wijzigingen van de wetgeving. Gisteren kregen we wat meer inzicht in de politieke gedachtegang achter het zogenaamde Hoofdlijnenakkoord. Een aantal stukken vertrouwelijke en geheime correspondentie kwam over mijn bureau, nu stilletjes openbaar. Dhr R van Zwol, informateur, van het Bureau Kabinetsformatie stuurde een x-aantal brieven rond naar verschillende ministeries. Zo ook naar de Minister-President Rutte mbt de Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid.

De formatie vraag:
“Bij welke zware delicten kan veroordeling leiden tot a) intrekking/verlies van het Nederlanderschap en/of b) intrekking/verlies van de verblijfstitel?”

Antwoorden
Zie de vraag en het antwoord geheel onder. Deze stukken zaten tussen andere correspondentie over klimaat, educatie, etc. Onderwerpen die dus tijdens de coalitie formatie aan de orde zijn gekomen. Dat hopen we tenminste. Want tenminste een politicus berichte dat hij/zij zich niet bewust was van het zogenaamde verbod op dubbele/meervoudige nationaliteit. Als de politici niet eens in de coalitie bewuste beslissingen maken waar zij wel en niet voor staan??? Op de vraag in hoeverre alle partijen echt achter dit akkoord staan, en of deze regering en coalitie misschien een kort leven zal hebben, dat zal de toekomst moeten tonen.

Terrorisme, zware delicten, liegen of verzwijgen bij naturalisatie,…
Dit was de focus van de besprekingen binnen de coalitie. Of men verder aspecten over de nationaliteitswetgeving heeft besproken is ons in ieder geval niet bekend. Ik kom hieronder daar op terug.

Het is duidelijk dat men geen Nederlanders wil hebben die terroristen of zware criminelen zijn. En dat is zeer begrijpelijk. Maar daarbij zijn dit nog steeds Nederlanders die bij de procedures tot intrekking van hun nationaliteit redelijk veel rechten hebben. Zelfs het recht tot een rechter. En in een rechtsstaat is dat ook weer begrijpelijk. Immers wil je terecht iemand zijn nationaliteit afnemen. Nogal een ingrijpende stap. Het ouderwetse feodale verbannen van een onderdaan. Hierbij wordt men dus gescheiden van het land, en achtergebleven familie en vrienden. Let wel dat (onschuldige) minderjarige kinderen zo ook het slachtoffer worden van de ouder zijn/haar vergrijp. Immers delen kinderen veelal in het verlies van de nationaliteit van de ouder. Gelukkig niet altijd, en dit soort zaken zullen in een rechtszaak waarschijnlijk ook overwogen worden. Duidelijk dat zelfs de grootste crimineel, of de afgrijselijkste terrorist, door rechten en enige mate van evenredigheid beschermd wordt.

Terroristen en Criminelen hebben meer rechten dan de verdwenen Nederlander.
Bij de vorige coalitieovereenkomsten (van 2017 en 2021) waren de partijen het eens dat de Nederlandse wetgeving enigszins gemoderniseerd moest worden. Een 2016 voorstel dat nog op tafel ligt bij de Tweede Kamer heeft het zelfs over het toestaan van meerdere nationaliteiten en een echte reparatie methode. Het toestaan van meerde nationaliteiten is wetenschappelijk bewezen de integratie en zelfs de economie ten goede te komen. Maar met een rechtse partij die niet (net zoals de rest van de wereld) doorheeft dat een nieuwe Nederlander met ook een andere nationaliteit eerder geneigd, of het praktisch mogelijk maakt, om terug te verhuizen naar het andere land, zal dit geen makkelijk debat zijn in de Tweede en Eerste Kamer.

De verdwenen Nederlander
De Nederlander is van de coalitie tafel verdwenen. Immers wordt deze niet net zoals in 2017 en 2021 vermeld in het akkoord, nog schijnen hier vragen over zijn geweest. Nu kunnen we hopen dat de Nederlander is verdwenen omdat men dit allemaal wel zo natuurlijk vindt en de wetgeving toch zal moderniseren. Maar als politici in de betreffende partijen niks blijken af te weten van de verdwenen Nederlander dan is dit onwaarschijnlijk.

De verdwenen Nederlanders zijn veelal in Nederland geboren en getogen, of geboren en gedeeltelijk getogen, en in de moderne wereld elders in de EU of buiten de EU gaan wonen, werken, liefhebben, etc. Emigranten voornamelijk. Maar niet alleen migranten, nee ook een klein aantal die in Nederland zelf nog wonen. Deze hebben sinds geboorte, of later, een andere nationaliteit erbij. Sommige die in Nederland wonen zijn zich zelfs niet altijd van bewust van de andere nationaliteit. Vanwege het hebben of krijgen van de andere nationaliteit kunnen zij hun Nederlanderschap automatisch verliezen. Dit automatische verlies is waarom er duizenden Nederlanders zijn die zo ongewild en onbewust hun Nederlanderschap hebben verloren. Formeel worden ze oud-Nederlanders genoemd, maar het zijn vaak ook jonge mensen. Voormalige Nederlanders is een betere term die men in de wetgeving zou moeten gebruiken. Deze voormalige Nederlanders zijn dus uit de visie van de huidige coalitie verdwenen.

Minder rechten dan een terrorist.
De gemiddelde Nederlander die zo de nationaliteit automatisch verliest heeft geen rechten op enige overweging. Was het ongewild, was het vanwege foutieve informatie van de overheid (komt nog te veel voor) of was het door overmacht (tijdens Covid bvb), de wetgeving laat het niet toe dat men dit makkelijk kan corrigeren. Reparatie van je Nederlandse nationaliteit kan erg moeilijk tot praktisch onmogelijk zijn.

Ondanks overmacht, fouten, etc heb je geen rechten tot reparatie via de rechter. De wetgeving is zo geschreven dat eenmaal de nationaliteit automatisch verloren dat je dit alleen met grote moeite kan corrigeren. Je mag wel naar een rechter toestappen, maar die kan dan verder niks voor je betekenen, behalve dan nog eens te bevestigen dat automatisch verlies ook door de rechter niet gecorrigeerd kan worden. In feite kan de rechter alleen maar iets betekenen als je feitelijk volgens de wet nog wel Nederlander bent en de overheid dit niet erkend/fout heeft (komt ook teveel voor helaas). De foutieve interpretatie van (onvolledige) bewijsstukken of de wetgeving is wel iets waar de rechter bij kan helpen. Maar automatisch verlies van nationaliteit kan door een rechter niet ongedaan worden gemaakt.

Het automatisch verlies werkt via de wetgeving en er komt geen Nederlandse instantie of rechter aante pas, zoals wel bij een terrorist. En omdat er dus geen menselijke afwegingen zijn kan men dus tegen automatisch verlies ook niet succesvol in beroep gaan. Evenredigheid of afwegingen komen bij het automatisme niet aan de orde.

De nummers van terroristen die vanwege hun veroordelingen hun nationaliteit zijn ontnomen is minimaal. Waarschijnlijk op een hand te tellen. Het OM berichte in 2023 dat ze die nummers niet kunnen nagaan/geven. De oud- voormalig-Nederlanders betreffen er duizenden. Er zijn geen formele nummers bekend omdat dit niet bijgehouden wordt door het CBS. Via gerelateerde info schat de overheid zelf in dat dit rond de 2.000 per jaar ligt. Dat is dus rond de 74.000 sinds 1985. Dus 74.000 mensen die minder rechten tot gerechtigheid hebben dan een terrorist. Ondanks een wetswijziging in 2022 die het aantal van verliezen (tijdelijk) wat minder maakt gebeurt het nog elke dag. Helaas nog steeds een groot deel van mijn werk.

Lichtpuntje Europese Unie.
Geen overwegingen via een autoriteit of rechter was de situatie totdat in 2019/2020 de Raad van State accepteerde dat het automatisch verlies van EU burgerschap tezamen met Nederlanderschap niet evenredig is. En evenredigheid naar de burgers toe is wel een EU afspraak. Via aanspraak op EU rechten kon men dus wel via het IND of een rechter evenredigheid verwachten. De Raad van State adviseerde destijds aan de Staatsecretaris van Justitie ook dat het beter was dat de Nederlandse wetgeving aangepast moest worden voor alle voormalig Nederlanders, en niet alleen diegene die tijdens verlies gebruik maakte, of wilde maken, van hun EU Vrij Verkeer rechten. Maar de staatssecretaris negeerde dat advies destijds. Men wilde zo minimaal mogelijk doen. Maar ook deze beperkte groep wil de overheid niet echt helpen. Het is niet voor niks dat volgens een stil IND rapport slechts 4% worden goedgekeurd voor deze beperkte groep. Het is mijn mening dat de overheid (IND en BZ) de wetgeving zo interpreteren, en de Staatsecretaris het zo gemaakt heeft, om het uiterst moeilijk te maken om succesvol gebruik te willen maken van je rechten op evenredigheid. Een mening die vele delen. Een oud-Nederlander wil men dus niet meer terug, alsof je een crimineel zou zijn.

Evenredigheid in Nederlands is dus nog zoek. Had je maar niet naar buiten Nederland moeten verhuizen. Eigen schuld dikke bult.
We horen vaker dat dit een problematiek is voor de Nederlander in den Vreemde. En terwijl dat grotendeels ook het geval is, migratie is tegenwoordig niet veel meer dan verhuizen. Binnen de EU gebeurt het meestal zonder veel opmerkzaamheid. En ook diegene die naar buiten de EU verhuizen zien het niet anders dan een (tijdelijke) verhuizing voor werk, liefde, etc. Volgens het CBS keren een goed aantal migranten uiteindelijk naar Nederland terug (23% van de immigranten zijn terugkerende Nederlanders 2010-2019). Het waren dan ook geen langdurige of permanente emigranten zoals in de 19de eeuw of de jaren 50, maar expats. Welke titel je mensen dan ook geeft, in de moderne wereld zijn we veel reislustiger en blijven we vaak niet ons hele leven in slechts een Nederlandse gemeente of het land zelf wonen. De wereld is gemoderniseerd maar onze wetgeving nog niet, die heeft de feodale principes nog van onze eerste nationaliteitswetgeving van 1893. Eenmaal weg, blijf AUB weg.

En ja, ook woonachtig binnen Nederland verliezen mensen soms hun nationaliteit. Dat is slechts een handjevol. Maar als je in Nederland als Nederlander bent geboren, er bent opgegroeid en altijd hebt gewoond, hoe kan het dan rechtvaardig zijn dat je automatisch je nationaliteit kan verliezen? Mijn vraag aan Premier Rutte was voorheen, “bewijst U maar dat U nog steeds Nederlander bent. Kunt U dat bewijzen?”. Die vraag stel ik nu aan Dhr Wilders en elke andere politici in deze nieuwe coalitie. Kunt U bewijzen dat U nog Nederlander bent? En nee, een ogenschijnlijk geldig paspoort hebben is dan volgens onze wetgeving niet voldoende.

Politici, Coalitie,… Hoe nu verder?
Ik heb zelf eerder gesprekken gehad met politici, soms tezamen met de Stichting GOED (Grenzeloos Onder Een Dak). Ook zijn politici veel benaderd door meerdere organisaties zoals Nederlanders in den Vreemde, de Stichting Nederlanders Buiten Nederland (SNBN), etc. Ook voor deze verkiezingen wezen we met zijn allen nogmaals op de problematiek, en gewenste reële en eerlijke oplossingen. Hoe kan het zijn dat bij de Coalitie vandaag nog steeds politici zijn die onbekend met de materie zijn?

Ik nodig U uit om contact op te nemen en ik wil U graag hierin vrijblijvend verder uitleg geven. En als U al enigszins bekend met de problematiek, waarom zien we dan geen coalitie plannen om Automatisch verlies uit de wetgeving te verwijderen? En om meervoudige nationaliteit toe te staan? Verdwaal niet in de enigszins gerelateerde problematiek van immigratie of vluchtelingen in Nederland. Door slechts naar dat aspect te kijken verliest U het totaal beeld van de wetgeving.

Begrijpelijk
De wetgeving is sinds 1893 zo complex geworden dat zelfs de ambtenaren niet meer weten hoe het allemaal werkt. Ik kom heel vaak fouten tegen waarbij de burger vertrouwde dat de overheid de wet beter zou moeten kennen. Buitenlandse Zaken instrueert nu zelfs hun consulair personeel om publiek, de burger, geen advies te geven over de nationaliteitswetgeving. Reden, BZ personeel maakte teveel fouten met desastreuze gevolgen voor de burger. Daarnaast is in feite veel van het consulair personeel hedendaags niet veel meer dan een snel ingehuurde call centre medewerker. Die als training verteld wordt om naar de redelijke algemene informatie op de websites te kijken. De onzinnigste officiële reactie die ik tot nu toe gezien heb is waarbij een Nederlander contact opneemt en verklaart zijn Nederlandse nationaliteit niet te willen verliezen en wil weten of verlies voorkomen kan worden in een specifieke situatie. Het antwoord, “Als U dat gedaan heeft kunt U een paspoort aanvragen en dan kunnen we zien of U nog wel of niet meer Nederlander bent! Anders dan via een paspoort aanvraag kunnen we dit niet nagaan.”

Het is dan ook begrijpelijk dat ook politici niet altijd goed doorhebben hoe het allemaal werkt. Mijn verzoek dan ook, maak de wetgeving een stuk eenvoudiger. En ja, daar kunnen wetswijzigingen mbt terrorisme ook bij meegenomen worden. Immers wil niemand een extremistische terrorist in eigen land hebben. Ik ook niet. Maar ik zou wel graag wat van die rechten willen hebben die een terrorist geniet.

De (enige?) coalitie vragen en antwoorden mbt Nationaliteitwetgeving, Rijkswet op het Nederlanderschap (RWN).
(Let op dat hierin de reeds besloten en aankomende 2027 RWN wijzigingen mbt terrorisme en criminaliteit zover ik zie niet zijn vermeld.)